Αν και λιγότερο συχνά απ’ ό,τι παλιότερα, εμφανίζονται και στις μέρες μας στην ειδησεογραφία περιπτώσεις παραποιημένων ποτών, κυρίως σε κέντρα διασκέδασης. Παρά το γνωστό μεγάλο κίνδυνο που προέρχεται από τη χρήση της μεθανόλης** σαν αντικαταστάτη του οινοπνεύματος σε ορισμένες περιπτώσεις, τέτοιου τύπου νόθευση είναι μάλλον σπάνια.
Η νόθευση γίνεται συνήθως με υδραλκοολικό διάλυμα οινοπνεύματος (αιθανόλης), το οποίο όμως, νόμιμα διακινούμενο, είναι ιδιαίτερα ακριβό (λόγω του φόρου οινοπνεύματος) και άρα άσκοπο να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να αποδώσει το αναμενόμενο κέρδος. Πού βρίσκεται λοιπόν η πρώτη ύλη για την παρασκευή των «μπομπών»; Μα φυσικά σε λαθραίο οινόπνευμα, που ξεφεύγει του κόστους της φορολόγησης. Στον καιρό μας, λαθραίο οινόπνευμα εισάγεται κυρίως από όμορες βαλκανικές χώρες, σε σχετικά μικρές ποσότητες (ό,τι μπορεί να χωρέσει σ’ ένα φορτηγό καλυμμένο με άλλα προϊόντα, συνήθως 10 ως 15 τόνους).
Τα πράγματα ήταν αρκετά πιο μεγεθυμένα (κι ευφάνταστα) στη χρυσή εποχή των νυχτερινών κέντρων (τέλη δεκαετίας ογδόντα, δεκαετία ενενήντα). Ας αναφέρουμε ένα παράδειγμα: Το μακρινό 1994, αποκαλύφθηκε απάτη κατά την οποία εταιρία εξήγε οινόπνευμα (περί τους 500 τόνους!) προς τρίτες χώρες, το οποίο αποδείχθηκε… καθαρό νερό (εφημερίδα το Βήμα, 1994)! Συγκεκριμένα, ενώ οι ποσότητες αυτές είχαν δηλωμένο αλκοολικό τίτλο 60%, έρευνα κλιμακίου του υπουργείου οικονομικών (στελεχωμένο από υπαλλήλους του τελωνείου και του γενικού χημείου του κράτους) στις χώρες αυτές έδειξε ότι η μεγαλύτερη ποσότητα αυτών ήταν νερό, ενώ μικρότερες ποσότητες περιείχαν οινόπνευμα από 13 ως 27,5%.
Όπως είναι προφανές, το οινόπνευμα που περίσσευε διοχετευόταν στην εγχώρια μαύρη αγορά (ή και σε νέες εξαγωγές). Η παρασκευή του νοθευμένου ποτού δεν χρειάζεται ιδιαίτερες γνώσεις: Αραίωση του οινοπνεύματος (ή του υψηλά οινοπνευματούχου διαλύματος) στην επιθυμητή συγκέντρωση (κατά κανόνα κατώτερη από εκείνη του γνήσιου ποτού), προσθήκη χρωστικής για να ομοιάζει στο γνήσιο ποτό (π.χ. ουίσκι, για τη βότκα δεν χρειάζεται) και, για πιστότερο αποτέλεσμα, ανάμειξη με ποσότητα του γνήσιου ποτού, καθώς το περιθώριο κέρδους είναι υψηλό. Για να καταλάβουμε τι υπεραξία προερχόταν από τέτοια απάτη ας θυμηθούμε τα γεγονότα του ενενήντα τέσσερα με τον περίφημο «νόμο Παπαθεμελή» σύμφωνα με τον οποίο τα νυχτερινά κέντρα θα έπρεπε να κλείνουν τις καθημερινές στις δύο το πρωί. Παρά το ότι είχε στο πλευρό του τους εργαζόμενους στο χώρο της διασκέδασης, απέναντί του βρέθηκαν οι ιδιοκτήτες των νυχτερινών κέντρων οι οποίοι βρήκαν απροσδόκητο σύμμαχο σε πολυάριθμους πολίτες που μετέτρεπαν κάθε βράδυ το μνημείο του Έλληνα στρατιώτη σε πίστα διασκέδασης! Όπως είναι γνωστό, η φωνή του λαού(;) εισακούσθηκε και ο νόμος αποσύρθηκε, αφήνοντας πίσω του σαν ανάμνηση ένα σκωπτικό τραγουδάκι για τον εν λόγω υπουργό (από γνωστό καλλιτέχνη/αγωνιστή). Το εθνικό ποτό (οποιασδήποτε προέλευσης) ήταν ελεύθερο να ρέει ανεμπόδιστα καθημερινά, μέχρι τα ήμερα χαράματα.
Όπως φαίνεται από τα παραπάνω, οι μπόμπες δεν είναι επικίνδυνες εφόσον παρασκευάζονται από καθαρή αιθανόλη γεωργικής προέλευσης. Αν δεν πρόκειται για καθαρή αιθανόλη όμως και περιέχονται προσμίξεις από άλλες αλκοόλες (μεθανόλη), τότε η τοξικότητά τους είναι δεδομένη.
Μπορούμε να καταλάβουμε αν ένα ποτό είναι νοθευμένο μόνο με την κατανάλωση; Πολύ δύσκολο, εκτός κι αν έχουμε ευαίσθητη γεύση για κάποιο που καταναλώνουμε συχνά. Αν μάλιστα αισθανθούμε διαταραχή στην όραση, είναι βέβαιο ότι το ποτό περιείχε μεθανόλη. Αν και σπάνιο στη χώρα μας (θυμάμαι μόνο μια περίπτωση το 2016, με τουρίστρια που έχασε την όρασή της σε ελληνικό νησί), δεν μπορεί να αποκλειστεί, καθώς ακόμα και οι ίδιοι οι παρασκευαστές του δεν έχουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν την καθαρότητα της αλκοόλης που χρησιμοποιούν.
Η λύση φυσικά είναι απλή: Σε εξόδους προτιμούμε να μην καταναλώνουμε υψηλόβαθμα αλκοολούχα ποτά· ο οίνος ή ο ζύθος είναι μάλλον απίθανο να έχουν νοθευτεί. Όταν καταναλώνουμε περιοριζόμαστε στην ελάχιστη δυνατή ποσότητα ή, ιδανικά, σε ποτό χωρίς αλκοόλ· τα δυστυχήματα δεν προέρχονται από κατανάλωση νοθευμένων ποτών – η υπερκατανάλωση αιθανόλης είναι αρκετά σίγουρος λόγος για την απώλεια της συγκέντρωσης, της ισορροπίας, της απλής λογικής. Και ας πάψει η χρήση αστικών μύθων για το ένα ποτό που έθεσε εκτός μάχης τον καταναλωτή του επειδή «μου σέρβιραν μπόμπα» ή «έριξαν στάχτη στο ποτήρι μου». Σημασία έχει, πόσα ποτήρια προηγήθηκαν του «ένοχου» τελευταίου.
*<βόμβα <ιταλ. bomba < λατιν. bombus< αρχ. ελλ. Βόμβος (όπου είχε την έννοια και του δυνατού κρότου εκτός από τη σημερινή του βουητού)
** Η ενδεχόμενη παρουσία μεθανόλης (CH3OH, μεθυλική αλκοόλη, ξυλόπνευμα) σε ποτό είναι σημαντικότατη από ενδιαφέρον ανθρώπινης υγείας, λόγω της υψηλής της τοξικότητας· σε υψηλή ποσότητα μπορεί να επιφέρει αδιαθεσία, τύφλωση, ακόμα και θάνατο (βλέπε και παλαιότερες αναρτήσεις).