Βακχεία 2005

ΤΑ ΟΙΝΟΠΕΔΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ

Κατά το Ρωμαίο συγγραφέα Πλίνιο τον πρεσβύτερο, οι ποικιλίες των ελληνικών οίνων ήταν αμέτρητες ενώ, ο – επίσης Ρωμαίος – ποιητής Βιργίλιος συμπληρώνει ότι είναι ευκολότερο να καταμετρήσει κανείς τους κόκκους της άμμου παρά να υπολογίσει τα υπάρχοντα ελληνικά είδη κρασιού.
Σαν παλαιότερη ιστορικά οινοπαραγωγική περιοχή, αλλά και με μεγάλη χρονική διάρκεια στην οινοποίηση, εμφανίζεται η Θράκη.
Ο Όμηρος αναφέρει στο επεισόδιο με τον Κύκλωπα στην Οδύσσεια, ότι ο οίνος με τον οποίο μέθυσε ο Οδυσσέας τον Πολύφημο, ήταν από την Ίσμαρο και του είχε δοθεί από τον Μάρωνα, ιερέα του Απόλλωνα στη Θράκη.
Ο λυρικός ποιητής Αρχίλοχος φαίνεται επίσης να τον προτιμά.
Η γνώμη του έχει ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς, εργαζόμενος ως μισθοφόρος σε διάφορους πολέμους του ταραγμένου 7ου π.Χ. αιώνα, είχε περιηγηθεί σε πολλές περιοχές της αρχαϊκής Ελλάδας.

Έν δορί μέν μοι μάζα μεμαγμένη,
έν δορί δ’ οίνος Ισμαρικός,
πίνω δ’ έν δορί κεκλιμένος.

Ένα δόρυ έχω όλο κι όλο,
ένα δόρυ και οίνο Ισμαρικό
και πίνω γερμένος στο δόρυ μου.

Αρχίλοχος, Ελεγείες, 7ος π.Χ. αιώνας

Η Μακεδονία είχε τους σημαντικότερους αμπελώνες της στη χερσόνησο της Χαλκιδικής.
Η Θεσσαλία ήταν υπερήφανη για τους οίνους της Ηράκλειας, κοντά στις Θερμοπύλες, ενώ η Ήπειρος παρήγαγε τον οίνο της Αμβρακίας, όπως πληροφορεί κι ο Απολλόδωρος.
Η Αττική, την εποχή εκείνη δεν είχε σημαντική, ποσοτικά, παραγωγή οίνων.
Για το λόγο αυτό έκανε σημαντικές εισαγωγές κρασιού από πολλά νησιά του Αιγαίου.
Η Πελοπόννησος είχε τρεις σημαντικές οινοπαραγωγικές περιοχές, τη Σικυώνα, τη Φλιούντα και την Κόρινθο, όλες στην περιοχή της Κορινθίας.
Η αμπελουργία του ’ργους και της Αρκαδίας είχε εγκαταλειφθεί εις όφελος της υπαίθριας κτηνοτροφίας πριν τη Ρωμαϊκή κατάκτηση.
Ο Αθηναίος κωμωδιογράφος της Μέσης Αττικής Κωμωδίας, Αντιφάνης (5ος-4ος π.Χ. αιώνας), μας πληροφορεί για τις …συμποτικές ειδικότητες κάθε πελοποννησιακής πόλης της εποχής του:

Απ’ την Ηλεία μάγειρα, καζάνι από το ’ργος,
απ’ τη Φλιούντα το κρασί, την Κόρινθο το στρώμα
της Σικυώνας ψαρικά, του Αιγίου αυλητρίδες…

Στην Ελλάδα υπάρχουν πολυάριθμες πόλεις και ευρείες εκτάσεις με ονομασίες που παραπέμπουν στην αμπελουργία και την οινοποιεία:
Οινιάδες στη Θεσσαλία και την Ακαρνανία, Οινόη στην Αττική, μια κοντά στο Μαραθώνα, μια στα σύνορα Αττικής και Βοιωτίας, ενώ αναφέρεται και αρχαία Οινόη στη Ικαρία, Οινοπία ονομαζόταν παλαιοτέρα η Αίγινα, Οινόφυτα ονομαζόταν μια αρχαία πόλη της Βοιωτίας.
Σημαντικότερα διαμερίσματα όμως από αυτά της ηπειρωτικής Ελλάδας ως προς την οινοπαραγωγή ήταν τα νησιά, τόσο του Ιονίου όσο και του Αιγαίου πελάγους.
Αρχαιότατα γνωστή, η Κέρκυρα, η νήσος των Φαιάκων και της Ναυσικάς, με το περιστοιχισμένο από γόνιμα αμπέλια παλάτι του βασιλιά της Αλκίνοου, όπως μαθαίνουμε από την Οδύσσεια.

Μεστώνει απίδι, κι άλλο ανθεί, και μήλο πάς στο μήλο,
πάς στο σταφύλι άλλο τσαμπί, και σύκο πάς στο σύκο,
Βρίσκεται φυτεμένο εκεί και πλούσιο αμπελοκήπι,
με αλώνι μέσα λιακωτό σε γης καλοστρωμένη,
που από τον ήλιο δέρνεται· σταφύλια αλλού τρυγιούνται,
αλλού πατιούνται· παραμπρός κρεμιένται οι αγουρίδες
στο ξάνθισμά τους· παρακεί να βάφουν αρχινάνε.
………………………………………………………………
Τέτοια οι θεοί χαρίζανε λαμπρά του Αλκίνου δώρα,
Οδύσσεια η, 120 – 133
Η Λευκάδα και η Ζάκυνθος ήταν επίσης ονομαστές για τα κρασιά τους.
Στην Κρήτη, έχουμε αναφορές από τη Μινωική περίοδο ότι ο οίνος χρησιμοποιείτο σε εορταστικές εκδηλώσεις.
Τα νησιά των Κυκλάδων, η Νάξος (όπου εμφανίστηκε ο Διόνυσος και νυμφεύτηκε την Αριάδνη), η Τήνος, η Μύκονος, η Σαντορίνη, παρήγαν οίνους οι οποίοι τύχαιναν υψηλής εκτίμησης. Η Χίος ήταν φημισμένη για τον ποιοτικότερο οίνο της αρχαιότητας (τον Χιακόν, ή Αριούσιον), έχοντας ως πρώτο βασιλιά της τον ίδιο το γιο του Βάκχου, Οινοπίωνα.
Δίπλα της η Λέσβος με τα ονομαστά κρασιά της Μήθυμνας.
Οι οίνοι επίσης της Λήμνου (με την περίφημη Λημνία άμπελο), της Θάσου και της Σκιάθου θεωρούνταν μεγάλης αξίας.
Η Εύβοια ήταν γνωστή για δυο οινοπαραγωγικές περιοχές, τους Ωρεούς στο βορρά και την Κάρυστο στο νότο.
Η Ρόδος παρήγαγε τον φημισμένο Ψίνθιο οίνο, ενώ γνωστοί στην αρχαιότητα ήταν και οι οίνοι της Κω, της Σάμου, και της Ικαρίας – ο περίφημος πράμνειος οίνος.
Πράμνειος ονομαζόταν είτε ο οίνος που ήταν βαθυκόκκινος – μπρούσκος, είτε το κρασί που άντεχε στην αποθήκευση (παραμονή, παραμόνιον, πράμνειον).
Και οι ελληνικές αποικίες της ανατολής όμως, δεν στερούνταν φημισμένων αμπελώνων και ελκυστικών κρασιών.
Έτσι, στα βόρεια παράλια της Μικράς Ασίας, στη Μαύρη Θάλασσα σημαντικές οινοπαραγωγοί ήταν η Τραπεζούντα και η Κερασούντα στα ανατολικά, ενώ δυτικά η περιοχή της Βιθυνίας ήταν γνωστή για τους οίνους πολλών πόλεών της όπως η Νικομήδεια. Στη Φρυγία οι πόλεις της Λαμψάκου, της Κυζίκου και της Περγάμου παρήγαν ονομαστά κρασιά, στα αιολικά παράλια γνωστό ήταν το κρασί της Σμύρνης, στην Ιωνία οι οίνοι της Μιλήτου, ενώ νοτιότερα στην περιοχή της Καρίας δέσποζαν οι αμπελώνες της Αλικαρνασσού και της Κνίδου.
Επιπλέον, εκτός των παραλίων, οίνοι παράγονταν στο σύνολο σχεδόν των εσωτερικών περιοχών της Μικράς Ασίας (Λυκία, Παμφυλία, Γαλατία, Κιλικία).
Ο Θουκυδίδης (Ιστορία, Α138), μας πληροφορεί, πώς είχε τιμήσει ο Πέρσης βασιλιάς τον νικητή των Περσικών πολέμων Θεμιστοκλή, ο οποίος είχε καταφύγει στην αυλή του, διωκόμενος από τους συμπατριώτες του:
“Το μνήμα του (Θεμιστοκλή) βρίσκεται στην αγορά της Μικρασιατικής Μαγνησίας, της περιφερείας στην οποία ήταν σατράπης, καθόσον ο Βασιλεύς είχε παραχωρήσει σ’ αυτόν, για άρτο την Μαγνησία, η οποία απέφερε πρόσοδο πενήντα ταλάντων κατ’ έτος, για οίνο την Λάμψακο, η οποία εθεωρείτο η πλέον οινοφόρος χώρα του τότε καιρού, και για κρέας την Μυούντα.”

ΠΟΣΟ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΑ ΝΟΘΕΥΜΕΝΑ ΠΟΤΑ;
(Μετά τις εκατόμβες θυμάτων σε Τουρκία και Κένυα)

Δεκάδες θάνατοι έχουν σημειωθεί στην Τουρκία από τον περασμένο Μάρτιο, ενώ πολυάριθμοι άλλοι πολίτες έχουν τυφλωθεί, αφού κατανάλωσαν το γνωστό τουρκικό ούζο “Yeni Raki” (Γιενί Ρακί). Το ποτό αυτό περιέχει ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά μεθυλικής αλκοόλης (μεθανόλη, ξυλόπνευμα). Η μεθανόλη είναι μια αλκοόλη άκρως τοξική για τον άνθρωπο και, ανάλογα με την ποσότητα που προσλαμβάνεται από τον οργανισμό, μπορεί να προκαλέσει από αδιαθεσία και τύφλωση, έως και θάνατο. Η εταιρία που παράγει και διακινεί το ποτό αυτό, υποστηρίζει ότι σχεδόν 500.000 γνήσιες ετικέτες του προϊόντος εκλάπησαν από εγκατάσταση εμφιάλωσης του Yeni Raki στη Σμύρνη. Οι κλεμμένες ετικέτες χρησιμοποιήθηκαν από παράνομο αποστακτήριο της Πόλης, για φιάλες με νοθευμένο ποτό που περιέχει υψηλά ποσοστά της δηλητηριώδους μεθανόλης. Οι φιάλες αυτές έχουν ήδη διατεθεί σε πολυάριθμα καταστήματα τροφίμων και ποτών, μπαρ και εστιατόρια, σε πολλές περιοχές της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων βεβαίως και των πλέον προσφιλών τουριστικών προορισμών (Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη). Ανάλογο φαινόμενο σημειώθηκε το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουνίου στο Ματσάκος της Κένυας, εξήντα χιλιόμετρα νοτιανατολικά του Ναϊρόμπι, όπου σαράντα πέντε άνθρωποι πέθαναν και δεκαπέντε άλλοι έχασαν την όρασή τους μετά από κατανάλωση του τοπικού αποστάγματος “τσανγκάα”. Το ποτό αυτό, που λαμβάνεται κατόπιν απόσταξης ζυμωμένου πολτού καλαμποκιού, παρασκευάζεται από ιδιώτες και η τιμή του είναι ιδιαίτερα προσιτή για τους – χαμηλής οικονομικής δυνατότητας – πολίτες της Κένυας. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι πρωτόγνωρο για την αφρικανική χώρα. Το 2000, τουλάχιστο 134 άτομα έχασαν τη ζωή τους και δεκάδες άλλα τυφλώθηκαν, μετά από κατανάλωση τέτοιου ποτού στις φτωχογειτονιές του Ναϊρόμπι. Είναι προφανές ότι και σε αυτή την περίπτωση, το ποτό ήταν νοθευμένο με μεθανόλη.

ΓΙΑΤΙ;
Τόσο στην Τουρκία όσο και στην Κένυα, ο φόρος του οινοπνεύματος αυξήθηκε υπερβολικά μέσα στο χρόνο που διανύουμε.
Αυτό, οδήγησε σε μεγάλη αύξηση των τιμών των αλκοολούχων, γεγονός αρκετά σημαντικό για τους χαμηλόμισθους των χωρών αυτών.
Σε μια τέτοια περίπτωση, ευνοείται η χρήση λαθραίου οινοπνεύματος από παράνομους ποτοποιούς, το οποίο έχει αποφύγει τον κρατικό φόρο.
Αυτό, έχει ιδιαίτερο οικονομικό όφελος στην περίπτωση αποσταγμάτων που έχουν αλκοολικό τίτλο περί το 40% (και όχι στην μπύρα του 5% ή το κρασί του 12%).
Συμβαίνει – μάλλον σπάνια – άνθρωποι, προφανώς αδίστακτοι, να νοθεύουν ακόμα κι αυτό το λαθραίο οινόπνευμα με τη συγγενή χημική ένωση μεθανόλη, αλκοόλη που έχει ανάλογη οσμή με αυτή του οινοπνεύματος, αλλά κόστος σημαντικά μικρότερο.
Η καθαρή αλκοόλη έχει – και εξαιτίας της φορολόγησης – κόστος οκταπλάσιο (!) από αυτό της καθαρής μεθανόλης.
Βέβαια, στις δυο αυτές χώρες που προαναφέραμε, υπάρχει μια σημαντική διαφορά:
Το τουρκικό Yeni Raki, είναι ένα ούζο ιδιαίτερα διαδεδομένο στη γείτονα (κάτι ανάλογο με τις δυο-τρεις γνωστότερες σε εμάς μάρκες ελληνικού ούζου), ενώ το αντίστοιχο κενυάτικο δηλητηριώδες ποτό ήταν μια μικρής κλίμακας ιδιωτική παραγωγή.
Αυτό σημαίνει ότι το πρώτο μπορεί να βρεθεί σε οποιοδήποτε εστιατόριο, ξενοδοχείο, σούπερ μάρκετ ή τουριστικό κατάστημα στη γείτονα.
Έτσι, λίγους μήνες πριν, αναφέρθηκε και περίπτωση Έλληνα πολίτη από τη Θράκη που τυφλώθηκε, αφού κατανάλωσε ποσότητα του παραπάνω αλκοολούχου, το οποίο του δώρισαν τουρίστες που προέρχονταν από την Τουρκία.
Τα συμπτώματα από την κατανάλωση ποτού, νοθευμένου με μεθανόλη περιλαμβάνουν προβλήματα στην όραση, σύγχυση, λήθαργο, έντονους στομαχικούς πόνους και κώμα.
Ο ασθενής πρέπει άμεσα να δεχθεί ιατρική βοήθεια.
Μεγάλη προσοχή συνίσταται λοιπόν στους συμπολίτες μας – και δεν είναι λίγοι – που επισκέπτονται τη γείτονα, καθώς είναι σύνηθες να φέρνουν πίσω για δική τους κατανάλωση ή για δώρο, αρκετές φιάλες παραδοσιακών ποτών.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ;

Η μεγάλη “έκρηξη” της νοθείας οινοπνευματούχων στη χώρα μας έχει αφετηρία τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ενενήντα, οπότε και ο φόρος του οινοπνεύματος σχεδόν τριπλασιάστηκε. Ήταν επίσης εποχή που συνδύαζε τη μεγάλη αύξηση της κατά κεφαλή κατανάλωσης στη χώρα μας των εισαγόμενων αλκοολούχων (κυρίως ουίσκι αλλά και τζιν, βότκα) με την απόλυτη επικράτηση τρόπων διασκέδασης που ευνοούν την κατανάλωση τέτοιων ποτών (νυχτερινά κέντρα, μπαρ.). Κατά κανόνα, η νόθευση των ποτών γινόταν
” Με αραίωση του γνήσιου ποτού με νερό,
” Με ανάμιξη του γνήσιου ποτού με άλλο, φθηνότερο αλλά και χαμηλότερης ποιότητας,
” Με ανάμιξη του γνήσιου ποτού με ένα χαρμάνι οινοπνεύματος (μη φορολογημένου, λαθραίου), νερού και συνθετικών αρωματικών και χρωστικών υλών.
Η παραπάνω απάτη, καλύπτεται κάπως από το γεγονός ότι τα παραπάνω ποτά καταναλώνονται με πάγο ή σαν κοκτέιλ, οπότε η διαφορά των ποτών αυτών με τα γνήσια δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή. Σε γενικές γραμμές, αυτού του τρόπου η νοθεία δεν ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνη για το καταναλωτικό κοινό, καθώς οι ξένες ύλες που χρησιμοποιούνται δεν είναι δηλητηριώδεις για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Πώς όμως προκύπτει το λαθραίο οινόπνευμα που διοχετεύεται στην αγορά;
Είναι γνωστό ότι κάθε ποσότητα οινοπνεύματος που παράγεται στη χώρα, καταγράφεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες και προκειμένου να πωληθεί στις ποτοποιίες υπόκειται στον ειδικό φόρο οινοπνεύματος.
Σε περίπτωση όμως που ποσότητα οινοπνεύματος εξαχθεί σε ξένη χώρα, ο ειδικός φόρος θα επιβληθεί στον εκεί αγοραστή από τις αρχές εκείνης της χώρας.
Έτσι, στις αρχές της δεκαετίας του ’90 δημιουργήθηκαν εταιρίες-απατεώνες, οι οποίες εξήγαγαν ψευδώς μεγάλες ποσότητες οινοπνεύματος σε τρίτες χώρες (στις οποίες ο ειδικός φόρος οινοπνεύματος είτε δεν υφίστατο είτε ήταν πολύ χαμηλότερος από το δικό μας), επιτρέποντας τη διάθεσή του σε εγχώριες παράνομες ποτοποιίες, δίχως το βάρος του ειδικού φόρου. Για παράδειγμα, σύμφωνα με δημοσιεύματα εφημερίδων το 1994, μια τέτοια εταιρία προέβη σε εξαγωγή 264 τόνων οινοπνεύματος με δηλωμένη περιεκτικότητα σε οινόπνευμα 60% χώρα της Μέσης Ανατολής. Επιτροπή τελωνιακών υπαλλήλων κι ενός χημικού όμως, η οποία εστάλη κι έκανε έλεγχο εκεί, ανακάλυψε πως η περιεκτικότητα της παρτίδας σε οινόπνευμα κυμαινόταν από 0 έως 13%. Αυτό σημαίνει ότι η υπόλοιπη ποσότητα οινοπνεύματος που παρέμεινε στην Ελλάδα, διοχετεύτηκε λαθραία προς παράνομη εγχώρια ποτοπαραγωγή.
Το ίδιο είχε συμβεί και με ποσότητα 47 τόνων που επιχειρήθηκε να εξαχθεί σε χώρα της Ανατολικής Ευρώπης το ίδιο έτος, όταν ο έλεγχος που έγινε στο πλοίο που θα το μετέφερε, αποκάλυψε πως η αλκοολοπεριεκτικότητά του ήταν 27,5%, αντί 60% που είχε δηλωθεί.
Ο στόχος λοιπόν του παράνομου αυτού κυκλώματος, ήταν η αποφυγή της απόδοσης φόρων προς το δημόσιο και η ακόλουθη προσκομιδή παράνομου κέρδους από την εμπορία ψευδεπίγραφων, χαμηλής ποιότητας, ποτών.

ΠΟΣΟ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΡΑΝΟΜΑ ΠΟΤΑ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ;

Κατ αρχήν, πρέπει να αναφέρουμε ότι – ευτυχώς – οι αρμόδιες ελληνικές υπηρεσίες δεν έχουν αναφέρει ανακάλυψη μεθανόλης σε παράνομα ποτά στην Ελλάδα μέχρι σήμερα, αντίθετα με ό,τι συχνά υποστηρίζουν ανεύθυνα δημοσιεύματα διάφορων μέσων μαζικής ενημέρωσης.
Και είναι προφανές, καθώς δεν έχει ως τώρα αναφερθεί περίπτωση ομαδικών δηλητηριάσεων από αλκοόλ στη χώρα μας, όπως αυτή στις δυο χώρες που προαναφέραμε.
Αυτό βέβαια δε σημαίνει με κανένα τρόπο ότι δεν είναι δυνατό να συμβεί κάτι τέτοιο στο μέλλον.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΤΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ;

Πρακτικά, ο μέσος καταναλωτής είναι αδύνατο να αναγνωρίσει με σιγουριά ένα νοθευμένο ποτό, πολύ περισσότερο όταν είναι αναμειγμένο με παγάκια ή σε μορφή κοκτέιλ.
Το μόνο μέτρο που μπορεί να πάρει, είναι να προτιμά ποτά με χαμηλή περιεκτικότητα σε οινόπνευμα (μπύρα, κρασί) και όχι αποστάγματα.
Τα αποστάγματα (ουίσκι, βότκα, τζιν, κ.λ.π.) ενδείκνυνται για νόθευση καθώς η υψηλή τους περιεκτικότητα σε οινόπνευμα καθιστά το κέρδος σε περίπτωση νοθείας αρκετά υψηλό.
Αντίθετα, ο οίνος ή ο ζύθος είναι ποτά αρκετά φτηνά, ενώ το οινόπνευμα που περιέχουν δεν υπόκειται σε ειδικό φόρο.
Εάν πρέπει κανείς ούτως ή άλλως να καταναλώσει ποτό για το οποίο έχει την υποψία ότι είναι νοθευμένο, θα πρέπει να αρκεστεί στην κατανάλωση της ελάχιστης δυνατής ποσότητας.

(Τμήματα του παρόντος άρθρου έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Αναγέννηση Περιστερίου» (Ιούνιος 2005) και έχουν εκφωνηθεί από το ραδιοφωνικό σταθμό «Αρμονία» της Σάμου (Ιούλιος 2005) από τον Μ. Ασημιάδη.)

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΟΙΝΟΔΟΧΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΟΙΝΟΥ

Για πολλά χρόνια τα ξύλινα βαρέλια ήταν ο πιο συνηθισμένος τύπος δοχείων για τη διατήρηση του χύμα κρασιού.
Υπό κατάλληλες συνθήκες, τα βαρέλια ακόμη προτιμούνται για πολλούς λόγους.
Οπωσδήποτε, τα ξύλινα βαρέλια είναι σχετικά πορώδη και υπόκεινται σε διαρροές και μολύνσεις αν δεν κατασκευάζονται και μεταχειρίζονται πολύ προσεκτικά.
Γι’ αυτούς τους λόγους, με την ανάπτυξη του ανοξείδωτου χάλυβα και άλλων σχετικά αδρανών και στεγανών δεξαμενών και υλικών επένδυσης δεξαμενών, κάποιες οινοποιίες, δεν χρησιμοποιούν πλέον ξύλινα δοχεία για κανένα από τα κρασιά τους.
Αυτή η μετατόπιση από το ξύλο στα ανοξείδωτα χαλύβδινα δοχεία είναι γενική και αποτελεί παράγοντα αλλαγής στις πρακτικές παραγωγής σε ολόκληρο τον κόσμο, ιδιαίτερα για τους ερυθρούς οίνους.
Το ποσοστό της ταννίνης ενός οίνου που προστατεύεται ικανοποιητικά από την οξείδωση τοποθετημένος σε μη πορώδες δοχείο, δεν θα μεταβληθεί γρήγορα.
Αν έχει μάλιστα οινοποιηθεί έτσι, ώστε να είναι υπερβολικά ταννικό (στυφό, μπρούσκο) για τον μέσο καταναλωτή, είναι καλύτερο η κατανάλωσή του να αναβληθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα εκτός κι αν υποστεί περαιτέρω επεξεργασία.
Αντιθέτως, ένας οίνος που υπόκειται σημαντική οξείδωση, όπως συμβαίνει γενικά κατά τη διάρκεια μακράς διατήρησης σε μικρά βαρέλια, πρέπει οπωσδήποτε να έχει ένα αρκετά υψηλό αρχικό φαινολικό ποσοστό, ώστε να αντέξει και να διατηρηθεί σε καλή κατάσταση.
Έτσι, η διαδεδομένη χρήση του ανοξείδωτου χάλυβα ή παρόμοιων βαρελιών έχει κάνει συντομότερο το μέσο χρόνο οινοποίησης των ερυθρών οίνων με την παρουσία των στεμφύλων.
Οι ερυθροί οίνοι που είναι αποτέλεσμα σύντομων ζυμώσεων με τα στέμφυλα συνηθίζεται να πωλούνται νέοι και τείνουν να είναι φρέσκοι και φρουτώδεις.
Αυτός ο τύπος οίνου είναι ελκυστικός για ροζέ και πολλούς λευκούς επιτραπέζιους οίνους.
Για τέτοιους οίνους η ωρίμανση σε ξύλινα βαρέλια δεν είναι αναγκαία, συχνά μάλιστα είναι επιβλαβής.
Πολλοί από τους οίνους παγκοσμίως, κάποιοι επιδόρπιοι και ορεκτικοί οίνοι και λίγοι λευκοί επιτραπέζιοι, οφείλουν μέρος του χαρακτήρα τους, τη γεύση και την ποιότητα τους στην ωρίμανση σε ξύλο.
Αν όλες οι οινοποιίες περιόριζαν την παραγωγή σε φρέσκους φρουτώδεις, οι οποίοι παράγονται χωρίς να επωφελούνται από την παλαίωση σε ξύλο, θα χανόταν ένα σημαντικό τμήμα των οίνων παγκοσμίως, κυρίως των περισσότερο δημοφιλών και αυτών με τη μεγαλύτερη αξία.
Το ξύλινο βαρέλι είναι το γνωστότερο και σημαντικότερο δοχείο το οποίο είναι κατάλληλο για την ωρίμανση ή και την παλαίωση ορισμένων τύπων κρασιών.
Ιδιαίτερα στην περίπτωση ερυθρών, μπρούσκων οίνων η αργή οξείδωση των φαινολικών συστατικών που επιτυγχάνεται μέσω των πόρων του ξύλου συμβάλλει σημαντικά στην σταθεροποίηση και τον εξευγενισμό των οργανοληπτικών του χαρακτηριστικών.
Εννοείται βέβαια ότι το ξύλο που προσφέρεται για τις κατεργασίες αυτές είναι αυτό που προέρχεται από το ξύλο της δρυός.
Λαμβάνοντας αυτά υπόψη τους, πολλές σύγχρονες οινοποιίες έχουν διατηρήσει τη χρήση των ξύλινων βαρελιών για συγκεκριμένους οίνους.
Λόγω του μεγάλου κόστους κατασκευής της υψηλής ποιότητας βαρελιών και του επιπλέον κόστους των εργατικών καθώς επίσης και των απωλειών που συνεπάγεται η παλαίωση σε ξύλινα βαρέλια, εκδηλώνεται ενδιαφέρον για τη βελτίωση των συνθηκών της ωρίμανσης των οίνων σε ξύλινα βαρέλια.
Επιπλέον, υπάρχει συνεχές ενδιαφέρον για την επίτευξη ωρίμανσης του οίνου όμοια με αυτή που επιτυγχάνεται για χρόνια σε βαρέλια, με μεθόδους που να προσαρμόζονται σε λιγότερο ακριβούς οίνους, μεθόδους δηλαδή που δεν δεσμεύουν κεφάλαια για μεγάλο χρόνο και δεν κοστίζουν όσο κοστίζει η παρατεταμένη διατήρηση σε βαρέλια.

ΤΟ “ΑΝΤΑΡΤΙΚΟ ΤΟΥ ΟΥΙΣΚΙ”

Το 1794 στις Η.Π.Α., ξεκίνησε μια σειρά από ταραχές εναντίον της ισχύος ενός ομοσπονδιακού νόμου του 1791, ο οποίος επέβαλε έναν ειδικό φόρο για το ουίσκι. Το γεγονός αυτό ονομάστηκε “Αντάρτικο του Ουίσκι” (“Whiskey Rebellion”). Το βάρος εκείνης της φορολογίας, η οποία υποστηριζόταν από τον ομοσπονδιακό ηγέτη και γραμματέα του θησαυροφυλακίου Αλέξανδρο Χάμιλτον, έπεφτε κυρίως στη δυτική Πενσυλβάνια, η οποία αργότερα έγινε μια από τις σημαντικότερες -σε ό,τι αφορά την παραγωγή ουίσκι- περιοχές της χώρας.
Οι κτηματίες δημητριακών, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν επίσης αποσταγματοποιοί, εξαρτώνταν οικονομικά, σχεδόν αποκλειστικά, από το ουίσκι, και αντιμετώπισαν το νόμο σαν επίθεση ενάντια στην ελευθερία τους και την οικονομική τους ευμάρεια. Η οργανωμένη αντίσταση στη φορολόγηση, που περιελάμβανε ακόμα και διαπόμπευση ομοσπονδιακών εφοριακών αξιωματούχων, σύντομα έλαβε μεγάλες διαστάσεις. Την άνοιξη του 1794, οι ομοσπονδιακές αρχές εξέδωσαν εντάλματα συλλήψεως για ένα μεγάλο αριθμό απείθαρχων αποσταγματοποιών. Στις ταραχές που ακολούθησαν, ένας ομοσπονδιακός αξιωματούχος σκοτώθηκε, ενώ ένας όχλος πυρπόλησε το σπίτι του τοπικού επιθεωρητή της εφορίας.
Σε επίσημη προκήρυξη που εκδόθηκε τον Αύγουστο του 1794, ο τότε πρόεδρος Γεώργιος Ουάσιγκτον, διέταξε τους στασιαστές να διαλυθούν και ζήτησε από τους κυβερνήτες της Πενσυλβάνια, του Νιου Τζέρσεϊ, του Μαίρυλαντ και της Βιρτζίνια να κινητοποιήσουν δυνάμεις της πολιτοφυλακής. Επίσης απέστειλε τρεις επιτρόπους στην Πενσυλβάνια για να διαπραγματευτούν με αντιπροσώπους του δυτικού διαμερίσματος της πολιτείας, οι διαπραγματεύσεις όμως απέβησαν άκαρπες. Στις 14 Οκτωβρίου του 1794, ο Ουάσιγκτον διέταξε την πολιτοφυλακή να προχωρήσει στις δυτικές περιοχές, κινητοποιώντας ένα στρατό 15.000 οπλιτών. Οι στρατιώτες συνέλαβαν έναν αριθμό ατόμων, οι περισσότεροι εκ των οποίων σύντομα αφέθηκαν ελεύθεροι λόγω ελλείψεως αποδεικτικών στοιχείων. Δυο παραβάτες καταδικάστηκαν για προδοσία, τους δόθηκε όμως χάρη από τον Ουάσιγκτον.
Η εξέγερση του ουίσκι έχει ιδιαίτερη σημασία για την αμερικανική ιστορία διότι ήταν η πρώτη δοκιμασία, τόσο για το κύρος της νεότευκτης ομοσπονδιακής κυβέρνησης και τη δυνατότητά της να επιβάλλει το νόμο, όσο και του δικαιώματος του προέδρου να διατάξει την κινητοποίηση της πολιτειακής φρουράς.